مدل پیشنهادی جهت بکار گیری RFID در سیستم کانبان
همانگونه که قبلا" اشاره شده کانبان یک سیستم مبتنی برکارت جهت کنترل و مونیتورینگ سازمان تولید بین دو مرکز می باشد بعنوان مثال کارت های برداشت کنترل و نظارت را بین انبار محصول و مشتری و کارت های تولید کنترل و نظارت را بین بخش تولید و انبار محصول برعهده دارند(سیستم تولید یک مرحله ای) . در سیستم های تولیدی چند مرحله ای، کارت های کانبان تولید ارتباط لازم بین هر مرحله و مرحله بعد از آن را بکمک یک ایستگاه انبارش میانی برقرار می نمایند. در این سیسنم ها ظرف های حمل نقل که بر اساس الزامات اجرای کانبان استاندارد شده اند و برای هر ماده ظرف و ظرفیت مشخصی در نظر گرفته شده است بین دو ایستگاه تولیدی در حال گردش می باشند. حال با توجه به این جریان گردش می توان برچسب های مختلف را با توجه به نوع نیاز ، بکار گرفت بعنوان مثال با توجه به گردش داخلی ظرف های حمل نقل در داخل سازمان می توان از برچسب های نوع فعال (با هزینه بیشتر و کارایی بیشتر) و یا بین سازمان تولیدی و مشتری و از برچسب های نوع غیر فعال استفاده نمود.استفاده از برچسب های نوع فعال با وجود هزینه های اولیه بالاتر در خصوص خود آن ها دارای مزایای متعددی و تاثیر بکارگیری این تکنولوژی را در داخل سازمان تولیدی دو چندان می کند. برای نمونه می توان به اثرات مربوط به حوزه لجستیک این کاربرد که نشأت گرفته از امکان ارسال امواج و شناسایی آن با فواصل بالاتر بوده و موقعیت ظروف جابجایی اقلام را دقیقا" در داخل سازمان تولیدی تصویر می کند. همچنین ثبت اطلاعات مختلف و متنوع هنگام عبور ظروف در مسیر تولید و در ایستگاه های کاری و نهایتا" حذف آن پس از خواندن اطلاعات و درج در بانک های اطلاعاتی و آمادگی مجدد پیمایش مجدد این مسیر، نمونه دیگری از مزایای کاربرد این نوع برچسب می باشد. البته همانطور که اشاره شد
این نوع برچسب با توجه به گردش داخلی ظروف در سازمان تولیدی، کاربد داشته و جهت محموله های ارسالی برای مشتری با توجه به عدم اطمینان از بازگشت ظرف حمل آن، مقرون به صرفه نمی باشد. ترکیب این تکنولوژی با اجرای مدل الکترونیکی کانبان گام بسیار موثری در افزایش کارایی مدیریت الکترونیکی کانبان داشته و بهبودهای ناشی از اجرای این مدل را چند برابر می نماید. این بهبود ها می تواند در
• حذف نیروی انسانی مورد نیاز در ساختار انبار جهت خواندن و ثبت اطلاعات.
• بهبود امر لجستیک با ثبت دقیق و متنوع اطلاعات همچنین آگاهی اتوماتیک از رسیدن کالا به یک ایستگاه.
• جلوگیری از خطاهای انسانی اپراتورها در ثبت اطلاعات که هزینه های متعددی را جهت کنترل و بازنگری اطلاعات، شارژ مجموعه نموده و در ایجاد عدم اطمینان به اطلاعات جمع آوری شده بسیار موثر است.
• ثبت دقیق زمان ها در پایان هر مرحله و ایجاد زیرساخت مناسب اطلاعاتی جهت توسعه مدل های تصمیم گیری.
• جلوگیری از ورود کارت های کانبان به مراکز کاری غیر مرتبط با استفاده از تطبیق اتوماتیک ظرف، کارت و مرکز و در صورت لزوم آلارم وجود مغایرت.
• جلوگیری از نصب کارت ناهمنگون بروی ظروف حمل نقل.
• غیر فعال کردن کارت بصورت از راه دور با تشخیص موقعیت و در زمان مناسب جهت اعمال تغییرات ظرفیت در سیستم کانبان.
• تغییر کاربری ظروف حمل نقل و جابجایی از راه دور و اطمیان از اجرای صحیح آن.
• جابجایی مراکز کاری، ظرفیت تحصیص داده شده، تعداد کارت و ... از راه دور.
• و ...
مدل های پیشنهادی برپایه کانبان الکترونیکی توسعه یافته
اجرای کانبان الکترونیکی با ایجاد فضای دیجیتالی در بخش مدیریت تعداد کارتهای کانبان (در برگیرنده ظرفیت برنامه ریزی شده سازمان جهت تامین خواسته های مشتری) و ارتباط و تعامل مداوم آن با انبار الکترونیکی (که خود نیز به کمک کانبان الکترونیکی توسعه یافته) می تواند زیرساخت لازم جهت اجرای طرح های متعددی را فراهم آورد از آن جمله:
• کنترل مصرف مواد مبتنی بر سیستم کانبان
• ایجاد زنجیره تامین هوشمند
• در ادامه سعی شده تا با ارائه شرح مختصری در خصوص هریک از این سیستم ها نقش مدل الکترونیکی کانبان در آن توضیح داده شود.
کنتـرل مصــرف مواد برمبنـای کانبــان
کنترل مصرف برمبنای کانبان می تواند یک روش پیشگیری از مصرف غیر مجاز باشد زیرا در این روش میزان تحـویل مواد از انبار بر اســاس لیست مواد محصول ، به ازاء هر کارت کانبان تولید آزاد محاسـبه شده و مرکز تولیدی مجاز به دریافت همان میزان مواد از انبار می باشد. نتیجه اینکار کنترل مصرف غیر مجاز بوده و موجودی مصــرف شده یا موجودی پای خط از سرجمع میزان مواد محاسبه شده برای هر کارت تولیدی تجاوز نمی کند. از طرفی تا زمانی که کارت کانبان تولید محصول اعم از محصول بین راه و
محصول نهایی از جانب انبار آزاد نشود مرکز تولیدی مجاز به تولید نبوده و نمی تواند مواد را زودتر از موعد تولید از انبار تحویل بگیرد. چنانچه مواد در طول فرآیند تولید بیش از درصد ضایعات مجاز درلیست مواد محصول ضایع شوند ، بدلیل عدم امکان دریافت مواد اضافی از انبار فرآیند تولید متوقف می شود که این خود حسنی است در جهت بررسی علت ضایعات و کم آوردگی مواد در همان لحظه توقف و اقدام در جهت حذف و یا کاهش علل ضایعات بوجود آمده (لازم بذکر است که توقف فقط به منزله آژیر خطر در آن مرکز تولیدی در جهت حذف و یا کاهش علل ضایعات در طول زمان است و مسلما مرکز تولیدی با جبران آگاهانه مواد تضییع شده به فرآیند تولیدی ادامه می دهد. ) .
مزیت دیگر این روش بهنگام بودن اطلاعات است که امکان محاسبه مواد قابل دریافت ، موجودی پای خط و وضعیت مصرف مرکزتولیدی را در لحظه برای تحلیگران مهیا می نماید.اجرای چنین رویه ای نیاز به ایجاد ارتباط بین انبار محل انبارش محصول مراکزکاری با انبار تامین کننده مواد همان مراکزکاری دارد در این صورت با خروج محصولی از انبار و آزاد شدن کارت کانبان تولید آن محصول، محاسبه مواد بر اساس لیست مواد آن محصول انجام و در هر بار تحویل مواد بر اساس کارت برداشت میزان تحویلی بیش از میزان محاسبه شده توسط لیست مواد محصول نشود . اجرای چنین رویه ای به صورت دستی کاری کاملا دشوار و خطا پذیر است لذا جهت کاهش و حذف خطای انسانی و افزایش دقت و سرعت محاسبات، برقراری ارتباط پیوسته بین انبارها و کنترل مصرف و برداشت های هر مرکز کاری، نیاز وجود سیستم الکترونیکی را می طلبد .
زنجیره تامین هوشمند به کمک کانبان الکترونیکی
افزایش میزان اطلاعات قابل دسترس در سایه توسعه فناوری اطلاعات، محیطی انعطاف پذیر را جهت رشد و توسعه سیستم های پشتیبان تصمیم فراهم آورده است. این اطلاعات با استفاده از هوشمندی قدرت بیشتری یافته و استفاده از سیستم های هوشمند و یا به عبارتی دیگر هوشمند سازی فرایندها به مدد روش ها و تکنیک های نوین، محیط های کسب کار هوشمند را ایجاد نموده اند. زنجیره تامین نیز با توجه به اهمیت و نقش کلیدی آن در عرصه رقابت جهانی از این قاعده مستثنا نبوده و هوشمند سازی آن با نگاه های متفاوت و در جنبه مختلف
فرایندهای آن، همواره مورد توجه قرار گرفته است. در این میان سیستم مدیریت الکترونیکی کانبان با تولید داده های متنوع ضمن ارتباط 2 مرکز کاری و مونیتورینگ تعامل آن دو فضای مناسب را با مدیریت و ساماندهی حرکت جریان سفارش مشتری از لحظه دریافت تا زمان ارسال ، فراهم نماید. پیشبینی روند سفارشات مشتریان با بررسی آن دریک بازه و ارتباط آن با سایر عوامل همچنین بررسی زمان تامین سفارش در سازمان تولیدی و روند تغییرات مرتبط با آن و تلفیق این دو فضای لازم در مدیریت هوشمند تعداد کارت های کانبان و درک زبان تقاضای مشتریان را فراهم می آورد. به عبارت دیگر با اجرای کانبان الکترونیکی در حلقه های تامین می توان به بستر های بهبود یافته ذیل دست یافت:
• ایجاد فضای اطلاعاتی یکنواخت در حلقه های تامین ( الگوی اطلاعات یکسان) بدون توجه به نوع فعالیت و یا به عبارت بهتر شفاف سازی اطلاعات.
• مدیریت الکترونیک ظرفیت های تولید و انبارش (بر اساس کنترل تعداد کارت ها بصورت دینامیک) و تطبیق سیستم با تغییرات کسب و کار.
• مدیریت الکترونیک وضعیت انبارها در هر حلقه و بصورت یکپارچه در کلیه حلقه های تامین.
• دسترسی بهنگام به اطلاعات مرتبط در طول زنجیره تامین
• ایجاد خودکار سوابق از دامنه تغییرات در درخواست های مشتری و اثرات ناشی از آن در حلقه های تامین.
• اندازه گیری اتوماتیک زمان تامین از لحظه دریافت درخواست تا زمان تحویل جهت کلیه اجزاء در زنجیره تامین و ایجاد سوابق از روند تغییرات آن.
• ایجاد سیستم های یکپارچه ردیابی در کل زنجیره تامین.
• همزمانی در فرایندهای جابجایی و حمل و نقل در کل زنجیره تامین
• استفاده از منابع حمل ونقل، ظروف حمل و ... بصورت مشترک
• تبادلات الکترونیکی داخلی و بین سازمانی در این بخش
• بهبود فعالیت ها (طراحی فرایند و اجرا )
• توسعه سیستم های اطلاعاتی یکپارچه در بخش تامین فیمابین کلیه حلقه ها با سازمان مادر.
• و ...
همانگونه ملاحظه می شود در تمامی موارد اشاره شده خوراک لازم جهت سیستم های هوشمند فراهم آمده و با استفاده از شبکه های عصبی و متدهای یادگیری ماشین می توان سیستم های هوشمندی را جهت کنترل و مدیریت زنجیره تامین ایجاد کرد. این سیستم ها با استفاده از بازخوردهای دائمی از سوی سایر سیستم ها، الگوهای تصمیم گیری خود را کامل تر و دامنه هوشمندی را گسترده تر می نمایند.